Tiến Bộ Trong Nghiên Cứu Gen và Phòng Ngừa

Tiến Bộ Trong Nghiên Cứu Gen và Phòng Ngừa

– Francis Collins

NGƯỜI PHỎNG VẤN: Nếu quý vị nghĩ rằng bộ gen của mình là hoàn hảo, thì Tiến sĩ Collins có tin xấu cho quý vị đây. Chúng ta đều đang sinh hoạt với hàng chục lỗi về gen trong cơ thể, khiến mình có nguy cơ bị mắc một số bệnh.

GIÁO SƯ: Nhưng ông ấy cũng có tin lành đây. Ông ấy và các nhà nghiên cứu khác đang có những bước tiến để giải quyết những vấn đề này. Họ đang phát triển những phương pháp để ngăn ngừa những hiểu biết mới về gen sẽ không bị ứng dụng theo những chiều hướng xấu.

NGƯỜI PHỎNG VẤN: Thưa giáo sư, sau khi chúng ta nói về nhà di truyền học, Tiến sĩ Collins trong chương trình trước, tôi đã đọc rất nhiều về ông ấy trên Internet. Tôi thấy rằng trước khi trở thành giám đốc Dự Án Giải Mã Gen Người, ông ấy đã khám phá ra nguyên nhân di truyền của nhiều thứ bệnh. Một số trong những bệnh đó đang được chữa trị bằng cách thay thế một gen không hoạt động.

GIÁO SƯ: Đúng vậy. Ông ấy và các cộng sự đang nghiên cứu về khả năng vô hiệu hóa một gen gây hại. Một số gen khiến cơ thể sản xuất ra một loại protein có hại cho các tế bào. Để ngăn chặn điều đó, một ý tưởng mới đã được nảy ra trong một vài năm gần đây gọi là “gây nhiễu ARN.” Gây nhiễu ARN cho phép các nhà nghiên cứu vô hiệu hóa đích xác gen họ muốn. Có nhiều thử nghiệm đang được tiến hành trên động vật rất khả quan. Vấn đề quan trọng là việc cấy ghép – làm sao để đưa một phân tử phức tạp như ADN hay ARN vào trong mô để chúng có thể phát huy được mặt tốt của mình.

NGƯỜI PHỎNG VẤN: Điều đó nghe có vẻ thật phức tạp.

GIÁO SƯ: Vì vậy Tiến sĩ Collins cho rằng có lẽ chúng ta sẽ có thể chữa được nhiều bệnh bằng những liệu pháp dược phẩm nâng cao trước khi liệu pháp gen được ứng dụng ở người. Chúng ta hiểu rõ về nhiều khiếm khuyết sinh học đủ mức để có thể chế tạo một loại thuốc giúp giải quyết trực tiếp vấn đề thay vì chữa trị những triệu chứng phụ.

NGƯỜI PHỎNG VẤN: Xin cho một ví dụ về liệu pháp dược phẩm.

GIÁO SƯ: Một loại thuốc có tên là Gleevec [GLEE-vek] đã được nghiên cứu để chữa trị một bệnh hiểm nghèo trước đây là bệnh bạch cầu ở người trưởng thành. Bệnh bạch cầu phát triển do một biến đổi đặc biệt trong một tế bào máu trắng. Sự biến đổi này tạo ra một loại protein làm cho một tế bào máu trắng bình thường vượt khỏi tầm kiểm soát và gây ra bệnh bạch cầu. Trong hầu hết các trường hợp, dạng bệnh bạch cầu này gây tử vong.

NGƯỜI PHỎNG VẤN: Họ đã chữa trị căn bệnh hiểm nghèo đó như thế nào?

GIÁO SƯ: Các nhà nghiên cứu nhận ra rằng loại protein gây ra dạng bệnh bạch cầu này không xuất hiện ở những tế bào bình thường. Vì vậy họ đã suy luận rằng nếu ngăn chặn được hoạt động của nó, thì sẽ rất có lợi trong việc chữa trị căn bệnh này mà không gây ra những tác dụng phụ. Và vì vậy nhà nghiên cứu Brian Drucker đã phát triển một loại thuốc di chuyển vào phần hoạt tính của loại protein đó và ngăn chặn các hoạt động của nó. Nghiên cứu đó đã trở thành một trong những tiến bộ rực rỡ về liệu pháp trong mười năm qua.

NGƯỜI PHỎNG VẤN: Có rất ít loại thuốc hiệu quả 100% trong tất cả các ca. Mức độ thành công của loại thuốc đó là bao nhiêu?

GIÁO SƯ: Họ cấp loại thuốc này cho 32 bệnh nhân bạch cầu mãn tính nặng. Họ có thể chỉ sống thêm được vài tháng nữa và đã tình nguyện nhận loại thuốc thử nghiệm này. Các nhà nghiên cứu chỉ định xem thử loại thuốc này có gây độc hại gì hay không mà thôi.

Nhưng họ đã vô cùng ngạc nhiên khi thấy 31 trong số 32 bệnh nhân bạch cầu ở mức nặng đó bắt đầu bước vào quá trình hồi phục liên tục rất tốt cho đến khi khỏi hẳn. Hầu hết các bệnh nhân đó vẫn còn sống đến hôm nay mà không còn dấu hiệu nào của bệnh. Đó là kết quả mà chúng ta mong được nhìn thấy ở hết bệnh này đến bệnh khác, sử dụng chiến lược phát triển một loại thuốc có khả năng ngăn chặn những hiệu ứng đặc biệt cần ngăn chặn.

NGƯỜI PHỎNG VẤN: 31 trên 32 bệnh nhân đầu tiên. Thật xuất sắc!

GIÁO SƯ: Phòng thí nghiệm của Tiến sĩ Collins đang nghiên cứu bệnh lão hóa sớm, một dạng thức nặng của bệnh già trước tuổi. Bệnh này khiến cơ thể già đi nhanh gấp sáu đến tám lần tốc độ bình thường, khiến cho nhiều người trẻ qua đời trước tuổi 13 vì đau tim hoặc đột quỵ.

Nguyên nhân của bệnh lão hóa sớm hoàn toàn là bí ẩn cho đến năm 2003, khi Dự Án Giải Mã Gen Người cho phép chúng ta tìm ra gen có liên quan. Tiến sĩ Collins và các cộng sự đã phát hiện ra rằng một loại thuốc được phát triển để chữa bệnh ung thư có thể đúng là loại thuốc để chữa bệnh lão hóa sớm. Các cộng sự của ông hiện đang thử nghiệm loại thuốc này để xem liệu chúng ta có thể làm gì với căn bệnh hiểm nghèo này hay không.

Tiến sĩ Collins nói rằng: “Chỉ vài năm trước đây quý vị không thể tưởng tượng ra điều đó. Nhưng nhờ những nối kết và thông tin này, những giấc mơ như vậy sẽ có thể trở thành hiện thực, mặc dù phần nhiều trong số đó có thể sẽ phải mất nhiều thời gian hơn chúng ta muốn. Tôi hy vọng quý vị thấy thích thú với triển vọng này.”

NGƯỜI PHỎNG VẤN: Vào đầu chương trình, giáo sư nói rằng người ta đang phát triển những phương pháp để ngăn ngừa những hiểu biết mới về gen không bị ứng dụng theo chiều hướng xấu. Xin nói tiếp về điều đó.

GIÁO SƯ: Tiến sĩ Collins nói rằng Chúa Giê-su đã gửi đến cho chúng ta một thông điệp mạnh mẽ, bằng cách dành thật nhiều thời gian của Ngài để chữa lành bệnh tật. Suốt thời gian sống trên đất, Chúa Giê-su đã đi qua các làng mạc để dạy dỗ, rao giảng tin lành của thiên quốc và chữa lành mọi bệnh tật và đau ốm. Cố gắng chữa bệnh là một trong những trách nhiệm quan trọng của chúng ta.

Nhưng chúng ta cũng phải nhận biết trách nhiệm đạo đức của mình. Chúng ta cần phải hành động để chắc chắn rằng những tiến bộ này không bị lạm dụng. Collins lo lắng rằng các nhà khoa học đôi khi bị ám ảnh bởi sự tự cao hay ngạo mạn và nghĩ rằng chúng ta có thể hiểu được huyền nhiệm của sự sống. Và chúng ta quên đi tác giả thật sự của sự sống là ai.

NGƯỜI PHỎNG VẤN: Nói cách khác, chúng ta quên rằng Đức Chúa Trời là Đấng Tạo Hóa của sự sống, bao gồm cả những gen chỉ dẫn cho các cơ quan khác nhau trong cơ thể biết phải hoạt động và phối hợp với nhau như thế nào.

GIÁO SƯ: Ông ấy nói rằng các môn đồ của Đấng Christ nên có hai mục tiêu: Thứ nhất, ủng hộ khả năng chữa lành, và thứ hai, thể hiện trách nhiệm đạo đức để chắc chắn rằng không có sự lạm dụng xảy ra. Để đạt được những mục tiêu này, Cơ đốc nhân cần phải được thông tin đầy đủ. Thường có sự hiểu lầm, đó là các nhà khoa học thì không thực sự hiểu quan điểm tôn giáo là gì, còn những người theo tôn giáo lại không hiểu những quan điểm khoa học.

Nhiệt tình mà thiếu hiểu biết thì không tốt. Giữa các nhà khoa học và những người theo tôn giáo có quá nhiều sự nhiệt thành nhưng lại không có đủ sự hiểu biết cần thiết.

NGƯỜI PHỎNG VẤN: Ông ấy nghĩ vấn đề nằm ở chỗ nào?

GIÁO SƯ: Công nghệ đã tồn tại để nhận biết những nguy cơ về bệnh tật trong tương lai. Tiến sĩ Collins đã mô tả một hoàn cảnh trong đó một số thành viên của một gia đình đã mắc bệnh ung thư ruột kết, và các xét nghiệm gen xác định những người còn lại có khả năng phát triển bệnh.

Ở một vài nước, các nhà tuyển dụng thường cung cấp bảo hiểm y tế cho người lao động. Nếu một nhân công bị bệnh, một công ty bảo hiểm sẽ trả viện phí. Nhưng nếu một nhà tuyển dụng biết chính xác một nhân công nào đó có gen không tốt khiến người đó dễ mắc một bệnh hiểm nghèo, thì nhà tuyển dụng sẽ từ chối thuê nhân công đó, bởi vì chi phí bảo hiểm cho người đó sẽ rất tốn kém.

NGƯỜI PHỎNG VẤN: Nói cách khác, ở một vài nước, một người có nguy cơ mắc bệnh cao sẽ không tìm được việc làm và không nhận được sự chăm sóc y tế.

GIÁO SƯ: Đúng vậy. Tiến sĩ Collins nói rằng: “Nếu quý vị nghĩ rằng mình là mẫu gen hoàn hảo nhất trên hành tinh, thì tôi có tin rất xấu cho quý vị đây.” Tất cả chúng ta đều đang sinh hoạt với hàng chục khiếm khuyết trong hệ thống di truyền khiến mình có nguy cơ mắc một bệnh nào đó. Những gen đó rồi sẽ được phát hiện ra, và điều đó sẽ rất có lợi cho quý vị. Nhưng những thông tin này cũng có thể được sử dụng để gây hại cho quý vị.

NGƯỜI PHỎNG VẤN: Như vậy một nhà khoa học nghiên cứu trong lĩnh vực di truyền cần có nhiều điều khác ngoài những hiểu biết khoa học công nghệ.

GIÁO SƯ: Đúng vậy. Có người để ý thấy rằng con người có khuynh hướng tìm cho được “sự khôn ngoan mà không cần đến đạo đức.” Người đó nói thêm: “Thế giới của chúng ta là một thế giới của những gã khổng lồ hạt nhân và những em bé về đạo đức.”

Vì vậy Tiến sĩ Collins đang cố gắng thuyết phục Quốc Hội Hoa Kỳ ban hành luật không cho phép những thông tin về gen được dùng để quyết định thuê, đuổi việc hay đề bạt một người trong công việc.

NGƯỜI PHỎNG VẤN: Tiến sĩ Collins còn nhìn thấy những nguy cơ nào nữa không?

GIÁO SƯ: Ông ấy trả lời: “Xã hội của chúng ta trong vấn đề liên quan đến ADN đang di chuyển theo hướng nghĩ về con người như là một cỗ máy.” Họ đang nghĩ về con người như là những mô hình – “bị điều khiển bởi những chuỗi xoắn kép vô hình mà chúng ta được thừa hưởng từ cha mẹ và khiến chúng ta đi diễn hành đúng theo nhịp trống.”

Ông dẫn giải: “Ý chí tự do đang bị đe dọa và con người bắt đầu thừa nhận rằng môi trường không ảnh hưởng nhiều bởi vì vấn đề nằm ở gen. Ý tưởng đó được dùng để tranh cãi rằng chúng ta không còn cần Đức Chúa Trời nữa, rằng những điều đó là hoàn toàn có thể hiểu được khi đơn giản hóa đi.”

NGƯỜI PHỎNG VẤN: Nói cách khác, một vài nhà khoa học đơn giản hóa tình huống bằng cách giản lược tầm hiểu biết về con người, nghĩ rằng chúng ta chỉ là những nguyên tử và phân tử.

GIÁO SƯ: Đúng vậy. Sau khi nghiên cứu hệ thống di truyền trong hơn một thập kỷ, Tiến sĩ Collins nhìn thấy những giới hạn của những điều ông đã học được trong phòng thí nghiệm. Theo như lời ông: “Các gen sẽ cho chúng ta biết rất nhiều điều thú vị. Chúng sẽ không cho chúng ta biết tình yêu là gì. Chúng sẽ không nói cho chúng ta biết tại sao con người ở tất cả các nền văn hóa đều ý thức được đúng sai – luật đạo đức, nhằm tìm kiếm một điều gì đó vĩ đại hơn chính mình. Khoa học không phù hợp để trả lời những câu hỏi như vậy.”

NGƯỜI PHỎNG VẤN:

Trong chương trình tới, Tiến sĩ Collins sẽ cho chúng ta biết ông đã tìm thấy câu trả lời cho những câu hỏi quan trọng nhất trong cuộc sống như thế nào.